Epidemias
Ils scienziads ston sviluppar il virus da colera per pudair producir in vaccin efficazi cunter la...
«La grippa è in inimi malign – igl è difficil da la traplar en flagranti al lieu dal delict.» La...
La malsogna bovina dal tscharvè
L'emprim cas da la malsogna bovina dal tscharvè en Svizra surprenda l'entira Svizra e metta en...
Ils effects da la sturnadad bovina han fatg vegnir malsegira la populaziun svizra. L'Uffizi federal...
La meninghitis vala sco ina malsogna fitg contagiusa che pertutga surtut uffants e...
Il svilup dal virus da la grippa d'utschels
Il virus da la grippa d'utschels è transmissibel dad uman ad uman. Dapi ch'il virus da la grippa...
Catastrofas annunziadas – nua èn ellas restadas?
En il passà è la populaziun svizra stada confruntada cun divers privels. Èn quels vegnids...
Pandemia en la citad da Turitg
Sch'i duess dar en consequenza d'ina mutaziun dal virus da la grippa d'utschels (H5N1) ina pandemia...
La malsogna da la lieunga blaua
L'emprim cas da la malsogna da la lieunga blaua en Svizra. Sco mesira da protecziun è vegnì mess en...
La contribuziun mussa il vitg paschaivel da Grimentz en il Vallais, nua che las abitantas ed ils...
La grippa vegn: l'epidemia da grippa dal 1918
In sguard retrospectiv commovent sin l'epidemia da grippa devastanta dal 1918. Bundant 800...
Genevra è la sedia d'organisaziuns internaziunalas sco l'ONU ed il CICC. Ensemen cun il mund da...
Il virus A/H1N1: panica artifiziala u privel d'ina pandemia?
I regia tema pervia da la grippa da portgs, il virus mortal – daventan reals ils scenaris sco quai...
Co vegnan sviluppads vaccins cunter la grippa?
Per producir in vaccin cunter la grippa dovri avunda virus da la grippa. I dat duas metodas...
Context
Ditg han grondas epidemias en l’istorgia da l’umanitad valì sco auspizis dal nausch. Ellas vegnivan acceptadas dals umans sco il chasti da Dieu e supportadas cun umilitad.
En il temp medieval per exempel carteva la glieud ch’ella vegnia deliberada da malsognas, sch’ella giaja en baselgia – quai percunter promoveva supplementarmain la derasaziun dals virus.
Ultra d’acziuns pauc effectivas (t.a. arder ervas cunter l’aria impestada) èn savens vegnidas prendidas mesiras era tuttavia raschunaivlas cunter la derasaziun da las epidemias. Uschia han ins per exempel mess ils malsauns en quarantina. Quai han ins fatg sin fundament da la scuverta che las malsognas n’èn betg pli cumparidas suenter in tschert temp. Vitgs pertutgads da la pestilenza èn schizunt vegnids barricadads dal militar.
La tschertga da meds medicinals cunter las malsognas è uschè veglia sco las malsognas contagiusas sezzas.
Trais terms impurtants d’in proceder scientific tenor la chapientscha odierna èn
- il svilup da l’emprim microscop enturn il 1632 (Antoine von Leeuwenhoek) – quel instrument ha permess da scuvrir las bacterias ed ils corpuls da sang cotschens,
- la scuverta da l’onn 1861 (Louis Pasteur) che las bacterias na sa furman betg da sasez sco er
- il svilup dal penicillin enturn il 1928 (Alexander Fleming).
Oz fa la tema d’epidemias part da noss mund globalisà. Malgrà las pussaivladads apparentamain illimitadas en ils secturs da la scienza e da la medischina, tegnan virus novs u tals ch’ins quintava d’avair sragischà en moviment l’umanitad.
Quant gronds ch’ils privels èn ozendi propi per ils umans è mintgamai fitg grev da stimar. L’interess immens da las medias per catastrofas e smanatschas – betg il davos, perquai che tals titels da sensaziun augmentan l’ediziun – difficultescha ina valitaziun realistica da la situaziun effectiva. Questa circumstanza sa lascha documentar bain a maun da las duas undas d’isteria medialas en connex cun la grippa d’utschels (2006) e cun la grippa da portgs (2009).
Ina trista realitad resta la repartiziun malgista da las resursas medicinalas sin quest mund. Uschia moran per exempel anc adina mintg’onn in milliun umans en consequenza da malaria. Las differenzas immensas tranter ils sistems da sanadad èn per finir mettain er il motiv per il different svilup d’ina epidemia entaifer ina tscherta regiun.